از سالهای آغازین دهة ۱۳۵۰ برنامهریزی بهمنظور ایجاد تحول و نوآوری در آموزشوپرورش ایران، فراتر از تربیت یک قشر تحصیلکرده آغاز شد. با توجه به مشکلات متعدد سازمان کتابهای درسی و توصیههای یونسکو که نوآوری را شرط لازم برای مواجهه با شرایط متغیر، بهخصوص در آموزشوپرورش اعلام کرده بود، زمینة شکلگیری سازمان پژوهش و نوسازی آموزشی فراهم گردید. پساز آن مقرر شد اهداف سازمان بهگونهای تنظیم شود که تمام برنامهریزیهای آموزشی و درسی را بر مبنای پژوهش، نه بر اساس نظر افراد سامان دهد. طرح آموزشی ایران یکی از طرحهایی بود که در واحد طرحها و بررسیهای سازمان مذکور تدوین شد و در اختیار متخصصان آموزشوپرورش قرار گرفت تا با همکاری بانک جهانی بهمنظور تهیة امکانات مالی اجرا شود. سپس با انتشار فراخوان، از آموزگاران و دبیران علاقهمند خواسته شد تا برای تدریس یا مدیریت گروههای آموزشی در مدارس تجربی که بر مبنای طرح مذکور شکل گرفته بود، در آزمونهای همکاری با این طرح شرکت کنند.
منصوره راعی یکی از دبیرانی بود که با اشتیاق به نوآوریِ آموزشی در تمام مقاطع تحصیلی به طرح مذکور پیوست و پساز طی دورههای آموزشی در ایران، انگلستان و اسکاتلند سرپرستی مجتمع تجربی زیباشهر را عهدهدار شد. او در مصاحبة تاریخ شفاهی که با عنوان «راه روشن» منتشر شده، اهداف و مراحل اجرای این طرح را تشریح کرده است. پیشاز تصویب طرح آموزشی ایران، آموزشوپرورشِ مبتنی بر سیستم هرمی حاکم بود. در واقع دانشآموز در خدمت معلم، معلم در خدمت مدیر و مدیر در خدمت نظامنامة آموزشوپرورش و دستورات مافوق بود. در چنین موقعیتی توان ابتکار عمل خیلی کم میشد. با شکلگیری مدارس تجربی سعی شد این ابتکار عمل برگردانده شود و اجزای نظام آموزشی در خدمت دانشآموز و نسل جوان قرار گیرد.
زندهیاد راعی برجستهترین دستاورد راهاندازی مدارس تجربی را نهادینه کردن روحیة انتقادپذیری و تسلیم شدن در برابر اندیشههای نو در آموزش میدانست. تواناییِ بیان نارساییهای آموزشی و تعمق در جزئیات، از جمله اهدافی بود که بهطور جدی پیگیری شد. بدینترتیب آموزگارانی تربیت شدند که از تدریس صِرف کتابهای درسی بیرون آمدند و وارد حیطة پژوهش شدند. با این روش کتابخانهها در مدارس شکل گرفتند، کارگاهها و آزمایشگاهها مجهز شدند و آماده برای میزبانی از دانشآموزان. از آن مهمتر، به دلیل اینکه دانشآموزان در تمام مراحل پیادهسازی طرح مشارکت داشتند، در حفظ و نگهداری رهیافتهای آن کوشا بودند. بهرغم اینکه اجرای طرح آموزشی کوتاه بود و بعد از انقلاب ادامه نیافت، خانم راعی و همفکرانش برای اینکه تجربة عمیق حاصل از اجرای این طرح فراموش نشود و به نوعی ادامه پیدا کند، زمینة شکلگیری انجمن پژوهشهای آموزشی پویا را فراهم آوردند. این انجمن در دهههای اخیر با ارائه پیشنهادات کاربردی به وزارت آموزشوپرورش و برگزاری جلسات نقد و بررسیِ نظام آموزشی، در به تفکر واداشتن مسئولان در راستای بهکارگیری شیوههای نوین آموزشی نقشی مؤثر داشته است.
نظرات بسته شده است