رفتن به نوشته‌ها

برچسب: شیدایی و شیوایی

تأسیس واحد گرافیکِ تلویزیون ملی به روایت قباد شیوا

طراحی گرافیک به معنای خلق اثری که در کوتاه‌ترین زمان، بیشترین اطلاع را به بیننده منتقل کند، با دو مفهوم سنتی و نوین متمایز می‌گردد که فن چاپ مرز میان این دو پدیده را مشخص می‌نماید. گرافیک سنتی در آرایش کتاب‌ها کاربرد داشت و محصول هنر نقاش، خوشنویس، تذهیب‌کار و جلدساز بود. اما گرافیک نوین علاوه‌بر کتاب‌آرایی، در بخش تبلیغات تجاری، اعلانات دیواری، مطبوعاتی و به‌ویژه در سینما و تلویزیون کاربرد گسترده‌ای دارد.

گرافیکِ تلویزیونی در ایران پس‌از ایجاد سازمان رادیو و تلویزیون ملی، از درون واحد دکور شکل گرفت. استاد قباد شیوا از پیشگامان گرافیک نوین که به‌عنوان سمبل گرافیک ایرانی شناخته می‌شود، سال ۱۳۴۶ آتلیة گرافیکِ تلویزیون ملی را بنیان نهاد و مدیریت آن را عهده‌دار شد. او در مصاحبة تاریخ شفاهی که با عنوان «شیدایی و شیوایی» منتشر شده، تحولات گرافیکِ تلویزیونی و مطبوعاتی پس‌از دهة ۱۳۴۰ و نیز فعالیت‌های آتلیة گرافیک را به تفضیل شرح داده است.

زمانی که او در مجموعة مذکور به‌عنوان دکوراتور استخدام شد، واحد دکور تازه‌تأسیس بود. شیوا با طراحی خلاقانة صحنة تئاترهای تلویزیونی، در شناساندن این نوع گرافیک به مردم‌ نقشی مؤثر داشت. در ضمن با مطالعه و ترجمة‌ کتاب‌های انگلیسی و فرانسوی و به‌کارگیری آموخته‌هایش در طراحی، مسیر گرافیکِ تلویزیونی را در ایران، به درستی هدایت کرد. مهم‌تر از آن، با تلاش و پیگیری موفق شد گرافیک را از زیرِ نظر واحد دکور خارج کند و به آن استقلال ببخشد.

پس‌از پایه‌گذاری نخستین واحد گرافیک، از طراحان صاحب‌ذوق دعوت به همکاری کرد و سطح کیفی طرح‌های این واحد را ارتقاء داد. بعدتر به مدیریت هنری انتشارات سروش منصوب شد و به‌عنوان اولین کار، آرم انتشارات سروش را طراحی کرد. همچنین برای انتشار مجلة تماشا از همکاری گرافیست‌‌های ماهر بهره برد. آنچه برای او مهم بود، علاوه‌بر محتوای جذاب مجله، توجه به جنبه‌های زیبایی‌شناسی و هنری تماشا بود. گرافیک این مجله به‌عنوان الگو در کلاس‌های دانشگاه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گرفت. تماشا جلوة بصری مطبوعات ایران را تغییر داد و گرافیک مطبوعاتی را به علاقه‌مندان شناساند.

در مجموع واحد گرافیکِ انتشارات سروش با مدیریت استاد شیوا، به هنری‌ترین واحد گرافیک در ایران بدل شده بود. همة مراحل انتشارات از نحوة سفارش گرفته تا انجام، تکثیر و نظارت به‌طور دقیق پیش‌بینی شده بود. بعدها کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان الگوی طراحی گرافیک انتشارات سروش و چیدمان منابع انسانیِ این واحد را به‌عنوان الگویی کارآمد مدِ نظر قرار داد و از مشورت با گرافیست‌های سروش به‌منظور راه‌اندازی انتشارات کانون بهره برد.

نظرات بسته شده است

چهارم بهمن، زادروز استاد قباد شیوا

قباد شیوا طراح گرافیک، صاحب مکتب گرافیک ایرانی در دایره‌المعارف بریتانیکا و عضو منتخب سازمان جهانی اساتید، با بیش از پنج‌ دهه حضور پویا در طراحی گرافیک،‌ نقش موثری در رشد و اعتلای این هنر داشته است. او سال‌ها بر هویت ایرانی در طراحی گرافیک تأکید داشته، تا جایی‌ که امروز به‌عنوان سمبل گرافیک ایرانی شناخته می‌شود و آثارش در بزرگ‌ترین موزه‌های جهان نگه‌داری می‌شود.

شیوا در تحولات طراحی گرافیک پس‌از دهه ۱۳۴۰ تأثیرگذار بود و با تأسیس آتلیه گرافیک رادیو و تلویزیون ملی به جریان رشد گرافیک نوین کمک شایان توجهی کرد. گرافیک مجله تماشا که از سوی انتشارات سروش منتشر می‌شد، تحول بزرگی در زیبایی‌شناسی مطبوعات آن دوره ایجاد کرد و موردتوجه جامعه مجله‌خوان واقع شد و به‌عنوان الگو در کلاس‌های دانشگاه تجزیه‌وتحلیل شد.

نگاه ایرانیِ مدرن آثارش،‌ انجمن بین‌المللی طراحان گرافیک را برآن داشت تا کتاب مفصلی از طرح‌های او را به‌عنوان یکی از استادان برتر گرافیک جهان منتشر کند. نام قباد شیوا با گرافیک ایرانی پیوند یافته و اثرگذاری‌اش در تاریخ گرافیک نوین ایران جاویدان است.

سایه استاد شیوا بر تارک هنر و فرهنگ ایران‌زمین مستدام باد.

نظرات بسته شده است

تاریخ هنر مردم به روایت قباد شیوا

هنرمندان ایرانی با کشف آثار هنری کهن و دریافت ارزش‌های زیبایی‌شناختی این آثار، به بازنگری هنر مردم از روزن میراث معنوی این سرزمین می‌پردازند. جلوه‌های بصری و اندیشه‌های نهفته در فرهنگ پیشینیان همواره در معرض توجه شماری از هنرمندان معاصر قرار گرفته و الهام‌بخش آنان در خلق آثار است. این تأثیرپذیری همچنان ادامه دارد و مشتاقان از آبشخور آن سیراب می‌شوند.

طراحی گرافیک در جایگاه هنری که زائیدة نیاز مردم است، بر حسب ضرورت در میان مردم نفوذ می‌کند و با آنان ارتباط برقرار می‌نماید. لذا همان‌طور که متأثر از نگاه مردم است، متقابلاً روی آنها اثرگذار خواهد بود. در میان نام‌آوران طراحی گرافیک، قباد شیوا به‌عنوان صاحب مکتب گرافیک ایرانی، بسیاری از ارزش‌های هنری نیاکان را با ذهن خلّاق و دستان توانایش بازخوانی کرده است. به بیان او، ایرانی‌ها همواره به هنری که به‌درد مردم بخورد، اعتقاد داشتند و هنرشان را روی اشیائی مانند فرش، ظروف و … که برای آنان کاربرد داشت، نشان می‌دادند. آنان تلاش کردند در عین انتشار اطلاعات، به رسالت اصلی خود که همانا توسعة فرهنگ بصری مردم است،‌ بیندیشند. به‌عبارتی در تمام اعصار، این هنرمندان بودند که بخش زیادی از فرهنگ ایرانیان را حفظ کردند.

شیوا که سال‌ها بر مؤلفه‌های گرافیک ایرانی تأکید داشته است، «کتیبة گنجنامه» را بهترین پوستر دنیا معرفی می‌کند چون در نهایت سادگی، اطلاعات جامعی به مردم منتقل می‌کند. او خالق این اثر را به‌واسطة این ایجاز، هنرمندی بزرگ می‌نامد. همچنین ایرانیان را از پیشگامان گرافیک محیطی می‌داند، هرچند که شاید نام گرافیک بر آن نمی‌نهادند و در این زمینه، از «میدان نقش جهان» به‌عنوان شاهکار گرافیک محیطی نام می‌برد.

تلقی شیوا از گرافیک، زبان تصویری است که برای فهمیده شدن باید با مردم دیالوگ برقرار کند. او از سال‌های دور با الهام از آثار پیشینیان با دید شرقی و ایرانی، برداشت خاص خودش را به مخاطب منتقل می‌کند. شیوا در مطالعاتش روی فرهنگ بصری کلاسیک ایرانی و چگونگی استفاده در بیان گرافیک امروز- چه از لحاظ زیبایی‌شناسی و چه از لحاظ اندیشه و بیان- دغدغه‌های بسیاری دارد. او به طراحان جوان توصیه می‌کند که به بازتاب مؤلفه‌های هنر مردم در اعصار مختلف با دقت بنگرند تا بتوانند از این منظر، تاریخ هنر مردم را پیشِ چشم علاقه‌‌مندان بگشایند.

نظرات بسته شده است