رفتن به نوشته‌ها

برچسب: مستندسازی

معرفی طرح‌های تاریخ شفاهی زنان (۳۴)

«تاریخ شفاهی زنان در چین»

کتاب «زنان در عصر روشنگری چین: تاریخ شفاهی و مکتوب»[1] با ویراستاری وانگ ژِنگ[2]، نخستین‌بار سال ۱۹۹۹ از سوی انتشارات دانشگاه کالیفرنیا در ۴۰۲ صفحه منتشر شد. ویراست دوم این کتاب سال ۲۰۱۵ نشر یافت. این مجموعه مشتمل است بر تحلیل محتوای کیفی مصاحبه با پنج زن چینی که در جایگاه مدیر مدرسه، وکیل، نویسنده، پزشک و کنشگر سیاسی فعالیت‌های گسترده‌ای انجام داده بودند و با عنوان فراموش‌شدگان تاریخ به خوانندگان معرفی شدند.

این کتاب برخلاف سایر آثار تاریخ شفاهی زنان چینی که به دوران انقلاب کمونیستی یا عصر اصلاحات اقتصادی اختصاص دارد، به واکاوی نقش زنان در جنبش فرهنگ نو پرداخته و راهبردهای حزب کمونیست چین برای شکوفایی زنان را زیرِ سؤال می‌برد و بر تلاش‌های فردی به‌جای ایدئولوژی مارکسیستی تحتِ حمایت دولت تأکید دارد. جنبش فرهنگ نو در فواصل سال‌های ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۶ رخ داد؛ زمانی‌که روشنفکران چینی تلاش کردند دموکراسی و ایده‌های غربی را وارد فرهنگ بومی چین کنند. حمایت از حقوق زنان و برابری زن و مرد از اهداف اصلی این جنبش بود.

محقق علاوه‌بر مصاحبه با زنان، اسناد تاریخی، مقالات و آثار مکتوبِ مرتبط با نقش زنان را در جنبش مذکور شناسایی و بر مبنای گفته‌های راویان مستندسازی کرده است. از این روزن، از یک طرف با بازخوانی اسناد و تفسیر روایت‌ها، تأثیرات متقابل تجربیات فردی و گفتمان‌های اجتماعی تبیین می‌شود. از سوی دیگر با تحلیل بینامتنی و مقایسة منابع مختلف، از جمله پژوهش‌های تاریخ شفاهی‌نگاران اروپایی با متون چینی، ایده‌های فمینیستی آنان با فرهنگ چینی سازگار می‌گردد. 

زنان در عصر روشنگری چین بر کاربرد روایت‌های شخصی در علوم اجتماعی و تاریخ تأکید دارد؛ اینکه زنان در جایگاه راویان تاریخ معرفی ‌شوند، نه صرفاً سوژه‌هایی برای تحلیل تاریخی. ترکیب چندلایه و تحلیل‌های علمی زمینه‌ای فراهم می‌آورد تا این مجموعه نه‌تنها تحلیلی تاریخی ارائه دهد، بلکه یک پرترة زنده از زنان اثرگذار در تاریخ چین نمایان سازد و خواننده را به درک ملموس‌تری از نقش زنان در این گذار تاریخی برساند. این کتاب دوران فرهنگ نو را با نگاهی زنانه بازسازی می‌کند و در تبدیل زنان به راویان تاریخ و شاهدان اصلی گذار اجتماعی در یک جنبش فرهنگی سهمی راهگشا دارد.


[1].Women in the Chinese Enlightenment

[2] . Wang Zheng

نظرات بسته شده است

ویرایش و تدوین در تاریخ شفاهی (۹)

تاریخ شفاهی در دوران رشد و گسترش در قرن بیستم مراحل مختلفی را گذرانده است؛ البته در بیشتر موارد مراحل قبلی نیز به‌طور موازی با مرحلة جدید به‌کار گرفته شدند. این تحولات که از اختراع ضبط صوت و دسترسی به شنیده‌ها آغاز شد، به بازآفرینی رخدادها و تحلیل و تفسیر وقایع انجامید.

در سال‌های اخیر مصاحبه‌های تاریخ شفاهی به‌منظور دستیابی به دو هدف انجام می‌شود: اول، با هدف گردآوری و مکتوب‌سازی روایت‌ها، به‌گونه‌ای که راوی به آن تمایل دارد. دوم، به‌منظور تاریخ‌نگاری، به نحوی که انتظار از علم تاریخ یعنی مستندسازی گذشته محقق شود؛ آنچنان که بوده، یا دست کم آنچنان که درک می‌شود. هر قدر تاریخ شفاهی مستندشده بر واقعیت درک‌شده منطبق‌تر باشد، طرح تاریخ شفاهی اعتبار افزون‌تری می‌یابد. در این راستا، توجه به این نکته حائز اهمیت است که مستندسازی و راستی‌آزمایی در تاریخ شفاهی در دو مرحله انجام می‌شود: ابتدا در زمان انجام مصاحبه و بعد هنگام تدوین متن مصاحبه.

مستندسازی در مرحلة اول (انجام مصاحبه) به مراتب مهم‌تر از مرحلة دوم است. به دلیل اینکه مصاحبه‌گر این امکان را دارد که با طرح سؤالات تکمیلی در حین مصاحبه بسیاری از ابهام‌ها را رفع و مصاحبه را تکمیل نماید. همین‌طور ممکن است راوی حقایق و واقعیت‌ها را به‌گونه‌ای دیگر بیان کند. در چنین مواردی مصاحبه‌گر با ارائه اسناد معتبر مغایر با گفته‌های راوی، به‌صورت محترمانه نسبت به صحت مطالب تشکیک وارد می‌کند.

علاوه‌بر این ممکن است مصاحبه به دلایلی به مرحلة تدوین و آماده‌سازی برای انتشار نرسد یا زمانی برای تدوین و انتشار آن تصمیم‌گیری شود که دیگر مصاحبه‌شونده از حافظه‌ای شفاف برای بررسی مصاحبه برخوردار نباشد. در این صورت ممکن است اصلاح بسیاری از مواردی که لازم است در تعامل با راوی مطرح شود، امکان‌پذیر نباشد. بنابراین شایسته است مصاحبه‌گر پس‌از پایان هر جلسه، فهرست مواردی را که به تکمیل و مستندسازی نیاز دارند، تهیه کند و در جلسات بعدی به‌طور دقیق بررسی نماید.

نظرات بسته شده است

طرح مستندسازی تجربیات مرتبط با کرونا، کتابخانه و موزه ملی سنگاپور

کتابخانه[1] و موزه ملی سنگاپور[2] به‌صورت مشترک، طرح جمع‌آوری خاطرات، عکس‌ها و فایل‌های صوتی و تصویری مرتبط با ویروس کرونا را در سنگاپور به اجرا درآورده‌اند. مجریان این طرح معتقدند لازم است در این مقطع حساس تاریخی، تجربیات افراد مختلف به‌منظور کمک به آیندگان در شیوع احتمالی بیماری‌های همه‌گیر ثبت‌وضبط شود. گردآوری خاطراتِ همه اقشار جامعه از جمله کادر بهداشت و درمان اعم از پزشکان، پرستاران، روانشناسان، گروه‌های داوطلب و کارکنان خدماتی در کنار روایت‌های بیماران و خانواده‌های آنان، موجب به‌اشتراک‌گذاری جنبه‌های متنوع زندگی در دوران شیوع کرونا می‌شود.

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در این طرح موردتوجه قرار گرفته، مربوط به دوران ماندن در قرنطینه است، اینکه ماندن در خانه چه احساسی به افراد می‌دهد؛ چه اشخاصی که به کرونا مبتلا شده‌اند، چه افرادی که نگران ابتلا به بیماری یا فوت عزیزانشان هستند. در ضمن به علاقه‌مندان توصیه شده است تا خاطرات و مطالب ارسالی را با توجه به پرسش‌های زیر تهیه نمایند:

  • روال زندگی شما در این دوره چه تغییری کرده است؟
  • کدام‌یک  از برنامه‌های روزانه شما تحت‌ تاثیر این بحران قرار گرفته است؟
  • برای انجام دورکاری در منزل، با چه مشکلاتی مواجه بودید؟
  • آموزش فرزندان دستخوش چه تحولاتی شده است؟
  • از تغییراتی که در این دوره در جامعه مشاهده می‌شود، صحبت کنید؟
  • چطور با تغییرات ناشی از این بحران کنار آمدید؟
  • از دلگرمی‌ها و امیدهای این دوره بگویید؟
  • از سخت‌ترین یا به یادماندنی‌ترین لحظات صحبت کنید؟

علاوه‌براین، موزه ملی سنگاپور از مردم درخواست کرده است تا مجله‌ها، روزنامه‌ها، بروشورها، کاتالوگ‌ها، پوسترها و جزوه‌هایی را که در این دوره منتشر شده است، در اختیار این موزه قرار دهند تا بعدها در کنار اشیاء خاص این مقطع تاریخی، در معرضِ دید عموم مردم قرار گیرد.


[1] https://www.nlb.gov.sg/GetInvolved/ContributeCreate/DocumentingCOVID-19.aspx

[2] https://www.nhb.gov.sg/

نظرات بسته شده است