رفتن به نوشته‌ها

برچسب: مصاحبه شونده

پیاده‌سازی و ویرایش در تاریخ شفاهی از روزنِ تجربیات ویلا بام

کتاب «پیاده‌سازی و ویرایشِ تاریخ شفاهی»[1] تألیف ویلا بام[2]، نخستین‌بار سال ۱۹۸۱ از سوی انتشارات نَشویل[3] در آمریکا منتشر شد و ویراست دوم آن سال ۲۰۱۵ نشر یافت. این کتاب که از آثار پیشگام در زمینة پیاده‌سازی و ویرایش در تاریخ شفاهی به شمار می‌آید، بر مبنای تجربیات نویسنده در اجرای طرح‌های تاریخ شفاهی به نگارش درآمده است.

خانم بام در مقدمة ورود به بحث، ضمن تشریح فرآیند تاریخ شفاهی، برای مراحل انجام آن از تولید گرفته تا پردازش، کنترل، استفاده و ارائه خدمات توضیحات جامع و مناسبی ارائه کرده است. سپس به اولین اقدامات پس‌از مصاحبه اشاره می‌کند و پروسه پردازش مصاحبه را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراحل تبیین می‌نماید. در ادامه مزایای پیاده‌سازی مصاحبه را از جنبه‌های مختلف واکاوی می‌کند و مراحل استخراج نمایه‌ها و تهیه پیوست‌ها را توضیح می‌دهد. البته به‌رغم اینکه آغاز پردازش مصاحبه را همزمان با ضبط آخرین دقایق مصاحبه می‌داند، این نکته را یادآور می‌شود که لازم است مصاحبه‌گر در طول جلسات مصاحبه فهرستی از نام‌ها، تاریخ‌ها و اصطلاحاتی که ممکن است به دشواری شنیده شوند و نیز کلمات منسوخ و فنی را برای پیاده‌ساز تهیه کند.

ویلا بام بر این باور است که توجه به پیاده‌سازی مصاحبه‌ها در مجموعه‌های تاریخ شفاهی، به‌عنوان نقطه عطفی برای آن قلمداد می‌شود که تلاش مجریان و همکاران طرح را به نمایش می‌گذارد و ارزش این مجموعه‌ها را صدچندان می‌کند. او مزایای متعددی برای پیاده‌سازی و ویرایش در نظر می‌گیرد و به مواردی همچون دسترسی راحت به مصاحبه در قیاس با فایل‌های صوتی یا تصویری، امکان نمایه‌سازی و فهرستنویسی،‌ زمینه‌سازی ورود اطلاعات کتابشناسی در پایگاه‌های داده، انعکاس حال‌وهوای مصاحبه و مهم‌تر از همه امکان بررسی و تصحیح مصاحبه توسط مصاحبه‌شونده اشاره می‌کند.

کتاب پیاده‌سازی و ویرایشِ تاریخ شفاهی به دلیل طرح مباحث تخصصی این حوزه‌ به زبان علمی تألیف شده، ولی در عین حال بسیار سلیس و روان است و به خوبی با خواننده ارتباط برقرار می‌کند. آگاهی نویسنده از نکات کاربردی فرآیند پردازش مصاحبه آن را به کتابی راهگشا تبدیل کرده و نیز به دلیل ارائه جنبه‌های عملی پیاده‌سازی و ویرایش با درج مثال‌های کاربردی، برای علاقه‌مندان این حوزه، به‌خصوص افرادی که در آغاز راه پژوهش تاریخ شفاهی هستند، بسیار مفید است. کاربردی بودن این کتاب موجب شد تا از سوی تاریخ‌ شفاهی‌نگاران به‌عنوان منبعی موثق به‌منظور آموزش تاریخ شفاهی در مدارس و دانشگاه‌ها توصیه شود.


[1]. Transcribing and editing oral history

[2]. Willa Baum

[3]. Nashville

نظرات بسته شده است

الزامات حقوقی و اخلاقیِ تاریخ شفاهی (۵)

یکی از ارکان مهم در آموزش‌وپژوهش، ابزارهای مرتبط با آن است. ابزارهای تحتِ وب و رقمی امروزی در زمینة آرشیو و نگهداری اطلاعات، به سرعت انتقال داده‌ها و ایجاد تعامل در این حوزه، کمک‌های شایانی کرده است. انجمن‌ها و فضای گفت‌وگوی تعاملی نیز بر مزیت فضای وب افزوده است. موضوع انتشار مصاحبه‌ها در صفحات وب،‌ نخستین‌بار در دهة ۱۹۹۰ در انجمن بین‌المللی تاریخ شفاهی موردبحث قرار گرفت و بخشی از دستورالعمل‌های ارزیابی به آن اختصاص داده شد. انتشار مصاحبه‌ها و آزاد گذاشتن دسترسی برای کپی از طریق صفحات وب از دیدگاه‌های مختلف قابل‌بررسی است:

الف- رضایت راوی: بایستی فرم‌های توافق و مجوز انتشار دربردارندة عباراتی مبنی‌بر انتشار یا محدود کردن انتشار آن در وب باشد. در واقع باید اجازة انتشار یا عدم انتشار در زمان انجام مصاحبه و پس‌از آن مشخص شود.

ب- محدودیت بخشی از مصاحبه: مصاحبه‌شونده می‌تواند استفاده از قسمتی از مصاحبه را ممنوع اعلام کند، البته نمی‌توان کل مصاحبه را به‌دلیل محدودیت بخشی از آن از دسترس خارج کرد، مگر برای مصاحبه‌هایی که از طرف سازمان‌های دولتی انجام می‌شود و جزئیات دسترسی مربوط به مصالح و قوانین مجری طرح است.

ج- حق کپی رایت: با گذاشتن مصاحبه‌ها در وب، دسترسی به اطلاعات گسترده و فراگیر می‌شود. در این صورت فرض نقض کپی رایت و سوء استفاده از سخنان راوی پیش می‌آید که می‌توان با تمهیداتی نظیر ارائه فرم ثبت نام، کسب اجازه برای نقل قول‌ها و … این موارد را به حداقل رساند.

نظرات بسته شده است