رفتن به نوشته‌ها

برچسب: روش ها

ویرایش و تدوین در تاریخ شفاهی از منظر دیدگاه‌های اِستوکس بِراون

کتاب «همانند آن بود: راهنمای کامل نگارش تاریخ شفاهی»[1] تألیف سین‌تیا اِستوکس بِراون[2] سال ۲۰۰۰ میلادی برای نخستین‌بار در نیویورک منتشر شد و ویراست دوم آن در ۲۰۱۹ نشر یافت. این کتاب با هدف انعکاس تجربیات مؤلف درزمینة اطلاع‌رسانی و انتشار منابع تاریخ شفاهی تهیه شده است.

نویسنده پیش‌از ورود به مبحث پردازش و سازماندهی، به اختصار فرآیند انجام پروژه‌های تاریخ شفاهی را از مرحلة پیش‌مصاحبه شرح می‌دهد و به نکات ضروری در جریان مصاحبه اشاره می‌کند. همین‌طور مؤلفه‌های لازم به‌منظور طرح پرسش‌های اولیه و ثانویه را تفسیر می‌نماید. او بر این نکته تأکید دارد که پژوهش در تاریخ شفاهی با مفروضاتی آغاز می‌شود که ممکن است پس‌از شنیدن روایت‌های متعدد، از بیخ و بن دچار تغییر شوند.

اِستوکس بِراون سطوح مختلف ویرایش و تدوین را با ذکر مثال‌های کاربردی شرح می‌دهد؛ از مصاحبه با زنان سیاهپوست مهاجر در آمریکا تا کارگران معادن و ورزشکاران. در انتخاب بهترین روش چارچوب‌بندی مصاحبه اعم‌از سیر زمانی یا تفکیک موضوعی نیز نکات حائز اهمیت را تحلیل می‌کند. همین‌طور نمونه‌هایی از خطاهای رایج در پیاده‌سازی و بازشنوایی را به همراه لغزش‌های زبانی ارائه می‌کند و بر موضوع آرشیو و نگهداری تمام نسخه‌های متن اعم‌از پیاده‌سازی‌شده و ویرایش‌شده متمرکز می‌شود.

کتاب راهنمای نگارش تاریخ شفاهی علاوه‌بر دسته‌بندی منابع مرتبط با اطلاع‌رسانی و انتشار داده‌های تاریخ شفاهی،‌ توضیح می‌دهد که چطور می‌توان با مطالعة زندگینامه‌ها و خاطرات موفق، مناسب‌ترین روش برای تنظیم محتوا را به‌کار گرفت. معرفی شیوه‌های تبیین‌شده به‌منظور تاریخ‌نگاری شفاهی، این امکان را برای علاقه‌مندان فراهم می‌نماید که با تحلیل مصاحبه‌ها تاریخ‌نگاری را تمرین کنند و مهارت‌های نوشتاری‌شان را ارتقاء بخشند.


[1] . Like it was: a complete guide to writing oral history

[2]. Cynthia Stokes Brown

نظرات بسته شده است

ویرایش و تدوین در تاریخ شفاهی (۸)

هدف از ویرایش در تاریخ شفاهی حفاظت از محتوا و روان کردن متن مصاحبه و همخوانی با قواعد زبانی به‌منظور انتشار و اطلاع‌رسانی است. به عبارتی روش‌هایی اتخاذ می‌شود تا داده‌های برآمده از مصاحبه از نارسایی‌ها و خطاهای علمی و واژگانی و دستوری پیراسته شود. متخصصان تاریخ شفاهی نظرات متفاوتی در مورد زمان آغاز ویراستاری در این حوزه دارند.

  • گروهی معتقدند که ویراستاری در تاریخ شفاهی از زمان ارائه طرح پژوهشی شروع می‌شود. در واقع به دلیل اینکه موضوعِ طرح از صافی ذهن ارائه‌دهنده می‌گذرد، از همان ابتدا ویراسته ا‌ست. اینکه طرح موضوع‌محور باشد یا شخص‌محور و اینکه چه معیارهایی برای انتخاب موضوع در نظر گرفته شود و روی کدام نکات بیشتر تأکید شود، همه و همه به نوعی مربوط به حیطة ویراستاری است؛ البته ویراستاری از نوع فرامتنی چون هنوز داده‌ها گردآوری و به متن تبدیل نشده‌اند.
  • گروه دوم زمان آغاز ویراستاری را همزمان با شروع مصاحبه می‌دانند. به عقیدة این دسته، مصاحبه‌گر با تهیة پرسش‌های اولیه پیش‌از مصاحبه و طرح سؤالات ثانویه در جلسة مصاحبه و همچنین با مدیریت و هدایت جریان مصاحبه، مرتب در حال ویرایش داده‌هاست. حتی ویرایش رفتاری را هم به آن اضافه می‌کنند چون مصاحبه‌گر با نحوة رفتار و گفتار و زبان بدن به حوزة ویراستاری وارد می‌شود.
  • دستة سوم شروع ویرایش را از وقتی می‌دانند که مصاحبه‌گر در حال یادداشت‌برداری است، چه یادداشت‌برداری در حین مصاحبه و چه بعد از آن به‌منظور آمادگیِ جلسات بعدی مصاحبه. به عقیدة این گروه، مصاحبه‌گر با تهیة این یادداشت‌ها به مصاحبه جهت می‌دهد و نگاه خاص خودش را دنبال می‌کند که در حیطة ویراستاری است.
  •  دستة چهارم که تعداد آنها از سه گروه قبلی بیشتر است، ویراستاری عینی را همزمان با پیاده‌سازی در نظر می‌گیرند. در واقع بر این باورند که از وقتی پیاده‌ساز خطاها و نادرستی‌های املایی یا تایپی متن را اصلاح می‌کند، ویراستاری عینی در تاریخ شفاهی آغاز می‌شود و همین‌طور ادامه می‌یابد تا مصاحبه به دست تایپیست و نسخه‌خوان و بازشنوا برسد و آخر سر هم که زمان تدوین، ویرایش نهایی روی متن اعمال می‌شود.
نظرات بسته شده است

معرفی نشریات و مجموعه مقالات تاریخ شفاهی (۲۶)

«روش‌‌های تحلیل محتوای کیفی»

نشریة اصلی انجمن تاریخ شفاهی آمریکا با عنوان «مجلة تاریخ شفاهی» در شمارة اول از جلد پنجاه‌ویکم (زمستان و بهار ۲۰۲۴) به موضوع «روش‌های تحلیل محتوای کیفی در تاریخ شفاهی» پرداخته است. مقالات این شماره در صفحة نشریه[1] به‌صورت برخط در دسترس است.

وِرنر توماس[2]، سردبیر این شماره، ‌شیوه‌های منحصربه‌فرد نویسندگان را در زمینة تحلیل محتوای کیفی مصاحبه‌ها، گامی نو در راستای به‌کارگیری داده‌ها در تحقیقات تاریخی می‌داند. کاربست این روش جایگاه تاریخ شفاهی را در تاریخ‌نگاری معاصر ارتقا می‌بخشد و موجبات اقبالِ محققان علوم مختلف را به این روش پژوهشی فراهم می‌آورد. مباحث مختلف اعم‌از اینکه بهتر است چه کسی یا چه ابزاری روایت‌ها را تحلیل ‌کند و اینکه آیا تحلیل با بهره‌مندی از ابزارهای نوین معتبر خواهد بود یا نه، در این مقالات بررسی شده‌اند.

نویسندگان بر این نکته تأکید دارند که رویکرد انتقادی تاریخ شفاهی در ذات خود، تحلیل‌های پویا به همراه خواهد داشت. تعمق در داده‌ها با خواندن مصاحبه‌ها و گاه با گوش دادن به فایل‌های صوتی به‌منظور درک بهتر سخنان راوی توصیه می‌شود. عده‌ای معتقدند که تحلیل محتوا هم‌زمان با گردآوری داده‌ها آغاز می‌شود و گاه مصاحبه‌شونده نیز در فرآیند تحلیل سهیم می‌شود. همچنین با مقایسة تحلیل‌هایی که به‌صورت ماشینی استخراج می‌شوند، با مواردی که از سوی مصاحبه‌گران تهیه شده‌اند،‌ مزایا و معایب این دو روش آشکار می‌شود.

پژوهشگران دهه‌های اخیر را عصر تنوع رویکردهای تحلیل داده‌های تاریخ شفاهی قلمداد می‌کنند. تبدیل تجربیات شخصی به تجربیات جمعی از طریق تحلیل اطلاعات، دستیابی به مؤلفه‌های قابل تعمیم به سایر حوزه‌ها، و تحلیل کیفی به‌عنوان معیاری برای تشخیص درستی و نادرستی گفته‌های راویان، از جمله سایر مباحثی است که در این مجموعه مقالات به آن توجه شده است.


[1] . https://www.tandfonline.com/toc/uohr20/47/1?nav=tocList

[2]. Holly Werner- Thomas

نظرات بسته شده است