امروزه بسیاری از متخصصان تعلیموتربیت بر این باورند که تجدیدِ نظر اساسی در عملکرد گذشته و کنونی نظامهای تربیتیِ هر کشور، باید در پرتو بررسی پیشینة تاریخی تحولات آموزشی و تحلیل وضعیت کنونی نظام آموزشی صورت پذیرد. به عبارتی با بهرهگیری از روند اصلاحات آموزش عالی در طول زمان و توجه به اینکه بر چه مبنایی و از چه عواملی نشئت گرفته، زمینه برای استفادة هرچه بیشتر از تجارب پیشینیان فراهم میآید.
دکتر اکبر اعتماد یکی از شخصیتهایی است که کشف نظراتش، افقهای روشنی را بهمنظور اصلاح آموزش علوم و نیز ساختار نظام آموزش عالی کشور بهدست میدهد. او در فواصل سالهای ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۲ بهطور مستقیم در جریان رشد و تحول نظام آموزش عالی بود و در وزارت علوم و آموزش عالی و مؤسسه تحقیقات و برنامهریزی علمی و آموزشی منشاء خدمات ماندگاری شد. تعمق در یادداشتهای دکتر اعتماد که در کتابی با عنوان «برنامة سازندگی علوم و آموزش» منتشر شده، ابعاد مختلف اصلاح نظامهای آموزشی، از مدیریت آموزشی تا نوآوری در سیستم آموزش عالی را دربر میگیرد. توجه به برنامهریزی دانشجومحور از سوی متولیان نظام آموزش عالی، یکی از موارد حائز اهمیت در این دیدگاهها به شمار میآید و چهبسا برای برنامهریزان کنونی این ساختارها بسیار کارآمد و راهگشا باشد.
از دیدگاه دکتر اعتماد، برنامهریزیِ دانشجومحور بدین معناست که از میان مسائل مرتبط با آموزش عالی از جمله مدیریت مؤسسات آموزش عالی، امر آموزش، مسائل دانشجویان و …، دانشجویان در مرکز توجه نظام آموزشی قرار گیرند. در واقع سیستم هرمی که دانشجو در خدمت استاد، استاد در خدمت مدیر و مدیر در خدمت وزارتخانه باشد، تغییر کند و تمام ابعاد نظام آموزشی در خدمت نیازهای دانشجو بهکار گرفته شود و برنامهریزیها در این راستا به اجرا درآید.
او بر این باور است که کیفیت محتوا و نحوة آموزش به نسل جوان، کاربردی بودن دروس و دربرگیرندگی آخرین تحولات جهانی مرتبط با آن، در زمرة اولویتهای آموزشی قلمداد میشود. امکانات مختلف یادگیری از جمله آزمایشگاه، کتابخانه و … نیز شایان توجه است. همینطور باید آمادهسازی امکانات ورزشی، تفریحی و خوابگاه را نیز در نظر داشت. البته مهمتر از همة این موارد، اعتنا و احترام به دانشجویان است. دانشجویان نباید بهعنوان گروهی غریبه در مقابلِ دانشگاه تلقی شوند. بایستی با آنان به گونهای رفتار کرد که دانشگاه را متعلق به خودشان بدانند و در جهت ارتقای سطح آموزشوپرورش بکوشند.