تاریخ شفاهی به‌عنوان یک روش تحقیقِ کیفی که بر مبنای مصاحبه با اشخاص استوار است، با هدف درک معانی، تفاسیر و تجربه‌های ذهنی شکل می‌گیرد و لایه‌های پنهان جوامع را در راستای اهداف علم تاریخ، از زبان افراد درگیر در حوادث نمایان می‌سازد. تاریخ شفاهی سندی از جنس صوت و تصویر و در جست‌وجوی اطلاعات مستند شفاهی و در پی هر گونه تجربة انسانی است که به مرور زمان در خطر نابودی قرار می‌گیرد.
آنچه تاریخ شفاهی را در عرصة تاریخ‌پژوهی خاص و ممتاز می‌کند، وجه مردمی آن است. گردآوری تجربیات مردم یکی از دلایل اقبال به این نحله از تاریخ‌نگاری به‌عنوان یک دیالکتیک پویا قلمداد می‌شود. تاریخ شفاهی سرآغازی برای اعادة تاریخ به مردم به‌شمار می‌آید و ابزاری است برای مستند کردن واقعیات جامعه و بیان نحوة نگرش مردم به حوادث و تأثیری که بر احساس آنها گذاشته است. تاریخ شفاهی مردم را وارد گردونة تاریخ می‌کند؛ موضوعی که تا سده‌ها پیش، از گام‌های آنان تهی بود. همچنین چشم‌اندازی می‌گسترد تا مردم داستان‌های زندگی خود را به خاطر بیاورند، بیان کنند و پردازش نمایند.
امروزه اجرای طرح‌های تاریخ شفاهی مردم‌نگارانه در آمریکا و اروپا به‌طور جدّی دنبال می‌شود و پژوهش‌های متعددی بر اساس تحلیل کیفیِ داده‌های حاصل از این طرح‌ها منتشر می‌شود. مرکز تاریخ شفاهی دانشگاه کلمبیا در نیویورک، به‌عنوان قدیمی‌ترین آرشیو مدرن تاریخ شفاهی در دنیا با بیش از هفت دهه فعالیت، یکی از مراکز پیشگام در این زمینه به‌شمار می‌آید. این مرکز هم مجری انجام مصاحبه‌های تاریخ شفاهی با اقشار مختلف مردم است، و هم بسیاری از طرح‌ها را در خارج از آمریکا با مشارکت و راهنمایی متخصصان تاریخ شفاهیِ مرکز به اجرا درمی‌آورد.
وبگاه دانشگاه کلمبیا علاوه‌بر جانمایی فهرست مصاحبه‌ها به تفکیک موضوعات اصلی، کاربرگه‌های توصیفی و تحلیلی، فایل‌های صوتی و تصویری و متون پیاده‌ساز‌ی‌شدة مصاحبه‌ها، به انتشار شیوه‌نامه‌ها و قوانین مرتبط با فرآیند تاریخ شفاهی اقدام کرده است. «کتابشناسیِ تاریخ شفاهی» یکی از منابع مرجعِ مفید و کاربردی دانشگاه کلمبیا است. این کتابشناسی که بر پایة یک طرح پژوهشی برای استفادة عموم تهیه شده است، اطلاعات توصیفی منابع اعم از کتاب، مقاله و پایان‌نامه را تا سال ۲۰۱۵ شامل می‌شود. بسیاری از سرفصل‌های مندرج در این کتابشناسی در صفحات وب در دسترس و قابل‌مطالعه است.
کتابشناسیِ تاریخ شفاهی در نوزده فصلِ موضوعی تبیین شده است. علاوه‌بر درج مباحث نظری اعم از راهنماهای عملی، روش‌شناسی‌ها، نظریه‌ها، طرح‌های میدانی، اخلاق حرفه‌ای و …، آنچه خودنمایی می‌کند و حائز اهمیت است، گستردگی توجه به پژوهش‌های مردم‌محور بر مبنای تاریخ شفاهی است. این تحقیقات در مباحثی همچون طرح‌های جامعه‌محور، مردم‌شناسی، فرهنگ عامه، زنان و مطالعات جنسیتی و …، در معرض دید علاقهمندان قرار گرفته است. همچنین در بخش متون مبتنی بر تاریخ شفاهی، کاربرد فراگیر تحقیقات مردم‌نگارانه به تصویر کشیده شده است.
در ادامه، به شماری از عنوان‌هایی که یاری‌رسان تاریخ شفاهی‌نگاران در راستای کار با مردم و برای مردم بهمنظور ثبت‌وضبط تاریخ آنان است، اشاره می‌شود: تاریخ شفاهی مبتنی بر جامعه، تاریخ شفاهی مهاجران مکزیکی در آمریکا، تاریخ شفاهی صنایع نساجیِ کانادا، تاریخ شفاهی و کاربردهای نوآورانه، تاریخ شفاهی تجاربِ خواندن، تاریخ شفاهی کشاورزان اوکراینی، اردوگاه‌های کار اجباری در آلمان نازی، تاریخ شفاهی اروپای پساسوسیالیستی، صدایِ چینی‌های استرالیا، و صنایع دستی در کانادا.
