برچسب: راهنماها

گزینه‌های ضبط مصاحبه از راه دور

با توجه به موضوعات مطرح‌شده در بخش‌های نخست شیوه‌نامه، روش‌های فنی متعددی در دسترس علاقه‌مندان به انجام مصاحبه از راه دور قرار دارد. بسیاری از این گزینه‌ها برای انجام مصاحبه تاریخ شفاهی مناسب به نظر نمی‌رسد، به‌ویژه در مواردی که هدف از انجام مصاحبه، صرفاً انجام فعالیت پژوهشی نیست و نگه‌داری بلندمدت در آرشیو مدنظر است. بنابراین پیشنهاد می‌شود پیش از انتخاب روش ضبط، عوامل زیر از طرف مصاحبه‌گران و مدیران طرح‌های تاریخ شفاهی موردتوجه قرار گیرد:

• سهولت در استفاده: آیا استفاده از این روش برای طرفین مصاحبه (مصاحبه‌شونده و مصاحبه‌کننده) به راحتی امکان‌پذیر است؟
• حق مؤلف و حفاظت از داده‌ها: آیا روش ضبط مصاحبه با توجه به قوانین مرتبط با حق مؤلف در تاریخ شفاهی انتخاب شده است؟ آیا در این روش از داده‌ها به نحو مطلوبی نگه‌داری می‌شود؟ دسترسی به داده‌ها چطور میسّر می‌گردد؟ آیا حفاظت از داده‌ها براساس روش انتخابی، با آیین‌نامه حفاظت از داده‌های عمومی[1] مطابقت دارد؟
• انواع فایل: آیا براساس روش ضبط انتخاب‌شده، فایل‌های فشرده[2] صوتی یا تصویری با پسوند”mp3″[3]  یا “mp4”[4] یا داده‌های مناسب برای نگه‌داری در آرشیو با پسوند [5]“wav” ضبط می‌شود؟ اگر هدف از انجام مصاحبه حفظ فایل‌های صوتی و تصویری در آرشیو است، درزمینه استانداردهای لازم برای نگه‌داری انواع فایل‌ها، با متخصصان آرشیو مشورت کنید. به یاد داشته باشید روشی را انتخاب کنید که فایل‌هایی با پسوند “wav” ایجاد نماید. اگر فایل‌ها به‌صورت “mp3” ضبط گردد، به راحتی به “wav” تبدیل نمی‌شود.

ناگفته نماند که به‌رغم توصیه به ایجاد فایل‌های “wav”، کیفیت فایل‌های مذکور در مصاحبه‌های از راه دور در مقایسه با مصاحبه‌های حضوری، از کیفیت پائین‌تری برخوردار است. توجه داشته باشید که خدمات سرویس‌دهنده‌های صوتی مبتنی بر بستر اینترنت[6]، مانند اسکایپ[7] یا زوم[8] و تماس‌های تلفنی، فایل‌های صوتی را در درجات مختلفی از فشرده‌سازی در دسترس قرار می‌دهند.

• ضبط صوتی یا تصویری: آیا برای ضبط صدا و تصویر در مصاحبه برنامه‌ریزی کرده‌اید یا در یک ارتباط ویدئویی، تنها صوت آن را ضبط می‌کنید یا فقط تماس صوتی برقرار می‌کنید؟ انجام مصاحبه به‌صورت صوتی- تصویری مزایای بیشتری دارد و فرصت‌‌های مناسبی را به‌منظور مطرح‌کردن موضوعاتی نظیر حق مؤلف، امنیت داده‌ها و حفاظت از اطلاعات، در اختیار طرفین مصاحبه قرار می‌دهد.
• زمان و هزینه: آیا مصاحبه براساس طرح موضوعی انجام می‌شود و تاریخ پایان طرح مشخص شده است؟ هزینه تجهیزات و نرم‌افزارهای موردنیاز چطور تأمین می‌شود؟ آیا لازم است به‌منظور کاهش هزینه‌های تمام‌شده صرفه‌جویی کنید؟

بنابراین با در نظر گرفتن عواملی که درج شد، روش‌هایی برای ضبط مصاحبه پیشنهاد می‌شود. موارد پیشنهادی جامع نیست و سایر گزینه‌ها نیز مشروط بر منطبق‌بودن با معیارهای مندرج در این شیوه‌نامه، قابل‌استفاده است. لازم به ذکر است گزینه‌هایی که در ادامه ارائه می‌شود، روش‌هایی برای ضبط مصاحبه از راه دور است، نه ابزاری به‌منظور برقراری ارتباط با مصاحبه‌شونده. در ضمن همان‌طور که در بخش‌های پیشین شرح داده شد، برای استفاده از فناوری ضبط، با مصاحبه‌شونده هماهنگ کنید و سهولت وی را در به‌کارگیری آن، مدنظر قرار دهید.

در انتها یادآوری این نکته ضروری است که گروه تاریخ شفاهی کتابخانه انگلستان، تجربه عمیقی در استفاده از فناوری‌های زیر ندارد. لذا توصیه می‌شود با اشخاص حقیقی و حقوقی که تجربه‌های کاربردی و مفیدی در این زمینه دارند، مشورت نمایید:

1. ضبط دوتایی (دوطرفه)[9]: در این نوع ضبط، صدا از طریق میکروفن متصل به رایانه هریک از طرفین مصاحبه ضبط می‌شود. بنابراین استفاده از میکروفن خارجی، هم برای مصاحبه‌شونده و هم برای مصاحبه‌کننده، همانند مصاحبه‌های حضوری، موجب ارتقای کیفیت ضبطِ صدا می‌شود. بسیاری از نرم‌افزارهای موجود در این زمینه، توانایی مدیریت فناوری ضبط دوطرفه را دارند تا بدین طریق، افت صدا به حداقل برسد. با بهره‌مندی از این گزینه، فایل‌هایی با کیفیت بالا ضبط می‌شود، مشروط بر اینکه مصاحبه‌شونده نیز توانایی کار با نرم‌افزارهای مدیریت این نوع ضبط را داشته باشد. بعضی از برنامه‌ها فقط ضبط صدا را مدیریت می‌کنند و برخی دیگر، کیفیت ضبط صوت و تصویر را هم‌زمان ارتقا می بخشند. به‌هرحال استفاده از این برنامه‌ها با صرف هزینه‌هایی همراه است و مدیران و مشارکت‌کنندگان، ملزم به تأمین هزینه‌ها هستند.
2. سیستم‌های صوتی مبتنی بر بستر اینترنت^[10]: در این نوع ضبط برعکس گزینه قبلی، ضبط گفت‌وگو از طریق سیگنال‌های دیجیتالی صورت می‌پذیرد. به دلیل وابستگی این فناوری به اینترنت، لازم است به پهنای باند سرویس‌دهنده وب نیز توجه شود. فایل‌های ضبط‌شده براساس این روش، از کیفیت پائین‌تری نسبت به روش قبل برخوردارند.
3. نرم‌افزارهای رایگان: از جمله این نرم‌افزارها می‌توان به “NHC”[11] اشاره کرد که هم بر روی ویندوز و هم بر سیستم عامل مَک قابل بارگیری است و ضبط صوتی و تصویری مصاحبه‌های تاریخ شفاهی را پشتیبانی می‌کند. لازم به ذکر است که برخی از این نرم‌افزارها، تنها از قابلیت ضبط به‌صورت [12]“mono” برخوردارند و از ضبط به‌صورت [13]“stereo” پشتیبانی نمی‌کنند.

[1] General Data Protection Regulation (GDPR)

[2] Compressed file

[3] Moving Picture Experts Group Layer-3 (mp3)

[4] Motion Picture Experts Group or MPEG (mp4)

[5] Waveform Audio File (wav)

[6] Voice Over Internet Protocol (VOIP)

[7] Skype

[8] Zoom

[9] Double- ender recording

[10] VOIP

[11] NHC Software

[12] Windows

[13] Mac

دشوارترین بخش مصاحبه از راه دور، اندیشیدن به تمهیداتی است که موجب می‌شود مصاحبه‌شوندگان بتوانند توافقنامه‌های همکاری[1] و ضبط[2] را پیش از شروع مصاحبه امضاء کنند. به‌منظور کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، به راهنمای انجمن تاریخ شفاهی^[3] درباره آیین‌نامه حفاظت از داده‌های عمومی[4] مراجعه نمایید. در راهنمای مذکور[5] بیان شده است که اجرای این آیین‌نامه برای اشخاص حقیقی و حقوقی که اطلاعات شخصی افراد را گردآوری می‌کنند، الزامی است. مراکز مرتبط با طرح‌های تاریخ شفاهی، کتابخانه‌ها، موزه‌ها و آرشیوها از جمله موسساتی به‌شمار می‌روند که بایستی از اطلاعات خصوصی افراد حفاظت کنند.

اگر در حال مصاحبه با شخصی هستید که امضاء الکترونیک دارد، از او بخواهید تا توافقنامه‌ها را با این روش امضاء و تائید کند. اگر مصاحبه‌شونده به دستگاه چاپگر یا پویشگر[6] دسترسی دارد، از وی خواهش کنید تا توافقنامه‌ها را چاپ و امضاء کند و ارسال نماید. اگر وی چاپگر در اختیار ندارد، فرم‌ها را برایش ارسال کنید تا تائید کند و با پست ارسال نماید. ناگفته نماند که این روش‌ها، تنها به دلیل الزام به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در این دوره پیشنهاد می‌شود و لازم است فرم‌های تکمیلی نیز در آینده توسط مصاحبه‌شوندگان به امضاء برسد.

به یاد داشته باشید که ابتدا یک تماس صوتی یا تصویری با مصاحبه‌شونده برقرار کنید تا مطمئن شوید که از روند امضاء توافقنامه‌ها و فرم‌ها آگاهیِ کامل دارد. همچنین برای اینکه آیین‌نامه حفاظت از داده‌های عمومی را رعایت کنید و با آن هماهنگ باشید، سعی کنید توافقنامه همکاری را پیش از شروع مصاحبه به امضاء مصاحبه‌شونده برسانید. در صورت لزوم، امضاء توافقنامه ضبط را تا کنترل شرایط بحران به تعویق بیندازید. در ضمن پس از دریافت توافقنامه‌ها به‌صورت کاغذی یا دیجیتالی، باید فرایندی را به‌منظور ذخیره‌سازی ایمنِ این اسناد که حاوی اطلاعات شخصی مصاحبه‌شوندگان است، پیش‌بینی نمایید.

یادآوری می‌شود در مصاحبه‌های تاریخ شفاهی از راه دور نیز همانند مصاحبه‌های حضوری، رعایت ملاحظات حقوقی و اخلاقی حائز اهمیت است. به‌منظور کسب اطلاعات بیشتر درزمینه سوالات متداول حقوقی و اخلاقی تاریخ شفاهی، به صفحه مربوط به این موضوع، در سایت انجمن^[7] مراجعه کنید.

در انتها لازم به ذکر است که اگر در شرایط بحران کنونی، به هر دلیلی موفق نشدید که توافقنامه‌های همکاری و ضبط مصاحبه را به امضاء مصاحبه‌شونده برسانید و تنها به توافق کلامی[8] دست یافتید، پیش از شروع مصاحبه از راه دور، با مدیر طرح و مسئول حفاظت از داده‌ها مشورت کنید و براساس نظرات آنها، اقدام به انجام مصاحبه نمایید.

[1] Participation agreement

[2] Recording agreement

[3] Oral history society guidance on GDPR

[4] General Data Protection Regulation (GDPR)

[5] https://www.ohs.org.uk/advice/data-protection

[6]  Scanner

[7] https://www.ohs.org.uk/advice/ethical-and-legal

[8]  Verbal agreement

رعایت چه مواردی در جلسه مصاحبه حائز اهمیت است؟

انجام مصاحبه از راه دور، پژوهشگران تاریخ شفاهی را با چالش‌های فنی و روش‌شناختی متعددی روبه‌رو می‌کند که در مصاحبه‌های حضوری به چشم نمی‌خورد. محدودیت‌های ناشی از شرایط جدید، موجب به‌وجود آمدن این مسائل می‌شود. لذا به مهم‌ترین چالش‌ها در این زمینه اشاره می‌گردد تا مصاحبه‌گران با آگاهی نسبت به این موارد، به انجام مصاحبه از راه دور، اقدام نمایند:

1. اگر از شبکه اینترنت به‌منظور انجام مصاحبه استفاده می‌کنید، بایستی توجه داشته باشید که در این دوران، اعضای خانواده‌ در قرنطینه خانگی به سر می‌برند و برای اهداف گوناگون همانند فعالیت‌های شغلی، تحصیلی و تفریح به اینترنت متصل می‌شوند. پس لازم است از پهنای باند سرویس‌دهنده وب مطلع باشید. به یاد داشته باشید که پوشش شبکه در مناطق روستایی ضعیف است. در حینِ انجام مصاحبه اطمینان حاصل کنید که دستگاه‌های دیگری که قابلیت اتصال به اینترنت را دارند، خاموش است و از مصاحبه‌شوندگان نیز درخواست کنید تا به این امر توجه کنند.
2. ضبط صدا از طریق میکروفن‌های تعبیه‌شده در رایانه‌ها[1]، از کیفیت پائینی برخوردار است. اگر مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده از میکروفن‌های خارجی[2] (یقه‌ای یا دستی) استفاده کنند، فایل‌های صوتی از کیفیت قابل‌توجهی برخوردار خواهند بود. استفاده از گوشی نیز هنگام انجام مصاحبه، موجب ارتقای کیفیت ضبط می‌شود. دقت کنید که از ابزارهای فنی متناسب با رایانه‌ای که در دسترس دارید، استفاده کنید.
3. اگر مصاحبه به‌صورت ارتباط ویدئویی است ولی فقط صوت مصاحبه ضبط می‌شود، توجه داشته باشید پژوهشگرانی که در آینده از این مصاحبه‌ استفاده می‌کنند، فایل تصویری را مشاهده نمی‌کنند و تنها به فایل صوتی دسترسی خواهند داشت. پس اگر در جریان مصاحبه به اسناد یا عکس‌ها یا کتاب‌ها اشاره شد، حتماً توضیحات روشنی در باب آنها در مصاحبه بیان کنید تا بعدها شنوندگانِ فایل‌های صوتی به درستی مطالب مطرح‌شده را درک کنند.
4. پیش از شروع مصاحبه مطمئن شوید که هیچ فایل صوتی یا تصویری بر روی رایانه، در حال پخش نیست و برنامه‌های مربوطه نیز بسته است. همین‌طور در محیط منزلِ مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده، صداهای اضافی نظیر صدای حیوانات خانگی، کودکان و … وجود دارد که موجب عدم تمرکز طرفین مصاحبه می‌شود. سعی کنید مصاحبه را در اتاقی آرام و راحت انجام دهید تا این سروصداها به حداقل برسد. در ضمن، نحوه تنظیم بلندی صدا در مصاحبه‌های از راه دور، متفاوت از مصاحبه‌های حضوری است و لازم است این نکته را مدِنظر قرار دهید.
5. برای بسیاری از مصاحبه‌شوندگان، صحبت کردن به مدت طولانی در این روش، دشوارتر از مصاحبه رو در رو است. بنابراین مصاحبه با وقفه‌های متعددی روبه‌رو می‌شود. همین‌طور برقراری ارتباط غیرکلامی و تائید سخنان راوی به اشکال مختلف، از راه دور بسیار دشوار است. همچنین شناسایی لحظاتی که پی می‌برید برای طرح مجدد سوال خاصی مناسب است، سخت و گاه نشدنی است. لازم است رویکردهای معمول در مصاحبه را تغییر دهید و سؤالات را به روش‌های دیگری بپرسید.
6. اطمینان حاصل کنید که فضای کافی در رایانه، به‌منظور ذخیره‌سازی فایل‌های ضبط‌شده وجود دارد. معمولاً برای هر یک ساعت ضبطِ استریو، یک گیگابایت فضا در نظر گرفته می‌شود. فایل‌های صوتی را در پوشه‌های ایمنِ رمزگذاری‌شده ذخیره کنید. از فایل اصلی نسخه‌های کپی تهیه کنید و نگه‌داری نمایید.

مطمئن شوید که فایل‌ها به‌منظور انتقال به آرشیو، مشکل فنی ندارند و بدون پائین آمدن کیفیت، انتقال می‌یابند. نرم‌افزارهای آرشیو نیز باید این قابلیت را دارا باشند که بتوانند از پوشه‌های رمزگذاری‌شده محافظت کنند.

[1] In-built microphones

[2] External microphones

مقدمه

تاریخ‌شفاهی‌نگاران[1] همیشه طرفدار مصاحبه رو در رو هستند و نسبت به انجام مصاحبه از راه دور، تمایل نشان نمی‌دهند. دستیابی به یک مصاحبه موفق به روش انجام مصاحبه از راه دور، بسیار دشوار است. در این شرایط مصاحبه‌گر نمی‌تواند با مصاحبه‌شونده ارتباط غیرکلامی برقرار کند و حالات و رفتار وی را هنگام نقلِ روایات ارزیابی نماید و عکس‌العمل مناسبی نشان دهد. همچنین بیشتر مصاحبه‌های ضبط‌شده از طریق تلفن یا سرویس‌دهنده‌های وب، از نظر کیفیت صدا در سطح پائینی قرار دارند.[2] این نقصان موجب می‌شود که فایل‌های دیجیتال، قابلیت حفظ و نگه‌داری دائمی در آرشیو را از دست بدهند. همین‌طور پژوهشگران را با مسائلی درزمینه امنیت داده و تائید و نگه‌داری توافقنامه‌های انجام مصاحبه مواجه می‌کند.

بااین‌حال، بیماری همه‌گیرِ کرونا شرایط خاصی را ایجاد کرده است و انجام مصاحبه حضوری، سلامت مصاحبه‌شونده، مصاحبه‌کننده و کل جامعه را به خطر می‌اندازد. انجمن تاریخ شفاهی توصیه می‌کند که انجام مصاحبه‌های حضوری، تا اطلاع ثانوی به تعویق بیفتد. شرایط کنونی منحصربه‌فرد است و درواقع با بیماری‌های همه‌گیرِ دهه‌های پیشین متفاوت است. به تعویق انداختن مصاحبه‌های رو در رو، به این معنا نیست که فعالیت تاریخ شفاهی متوقف شود بلکه اشخاص حقیقی و حقوقی فعال درزمینه اجرای طرح‌های تاریخ شفاهی می‌توانند از این فرصت به‌منظور پژوهش، تهیه سؤالات، تجزیه و تحلیل اطلاعات و ایجاد صفحات وب استفاده نمایند.

به‌رغم اولویت نداشتن انجام مصاحبه، گاه ممکن است تاریخ‌‌شفاهی‌نگاران ناچار باشند فرایند انجام مصاحبه را به اجرا درآورند. در مواردی همانند مساعد نبودن شرایط جسمی مصاحبه‌شونده و اجرای طرح‌های تاریخ شفاهی مرتبط با بیماری‌های همه‌گیر، به تاخیر انداختن مصاحبه صحیح نیست. بنابراین در این شرایط و موقعیت‌های مشابه آن، تنها راه، بهره‌مندی از فناوری انجام مصاحبه از راه دور است.

مصاحبه تاریخ شفاهی از راه دور چه زمانی انجام می‌شود؟

درحالی‌که انجام مصاحبه از راه دور در شرایط کنونی تنها روش ممکن است، اما بهره‌مندی از آن موقت است. بیماری کرونا و تدابیر جهانی در مقابل آن، تا چند ماه یا بیشتر از یک‌سال ادامه خواهد داشت. طرح فاصله‌گذاری اجتماعی در آینده به پایان می‌رسد و متخصصان تاریخ شفاهی می‌توانند مصاحبه‌های حضوری را از سر بگیرند. پژوهشگران می‌توانند از این فرصت استفاده کنند تا با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین با مصاحبه‌شوندگان ارتباط داشته باشند و از سلامتی آنان اطمینان حاصل نمایند. همچنین مصاحبه‌هایی را که پیش‌تر آغاز شده بود، ادامه دهند. اگر به تاخیر انداختن مصاحبه امکان‌پذیر نباشد، چند نکته وجود دارد که لازم است پیش از تصمیم‌گیری نسبت به انجام مصاحبه از راه دور، موردتوجه قرار گیرد:

1. فوریت انجام مصاحبه: آیا می‌توان انجام مصاحبه را به آینده موکول کرد؟ اغلب مصاحبه‌های تاریخ شفاهی در واپسین سال‌های حیات مصاحبه‌شوندگان صورت می‌پذیرد. پس بیماری همه‌گیرِ کنونی، تهدیدی برای افراد مسن و گروه‌های آسیب‌پذیر به‌شمار می‌رود. سؤال مهم این است که انجام مصاحبه تا چه حد فوریت دارد؟ آیا انجام مصاحبه ظرف یک سال آینده ضروری است؟ آیا مصاحبه‌های موجود در آرشیوها می‌توانند جایگزین مصاحبه‌های جدید در موضوعات مشابه بوده و نیاز پژوهشگران را مرتفع نمایند؟

به‌هرحال می‌توان این‌طور توصیه کرد که در حال حاضر، انجام مصاحبه‌هایی با موضوع بیماری کرونا و سایر بیماری‌های عفونی و ویروسی در اولویت قرار دارند و ضروری به‌نظر می‌رسند.

• انواع مصاحبه: کدام یک از انواع مصاحبه‌های تاریخ شفاهی در حال انجام است؟ مصاحبه از راه دور به‌منظور ضبط دقیق ابعاد مختلف زندگی مصاحبه‌شونده، بسیار دشوار است، اما مصاحبه‌های کوتاه‌تر با تمرکز بر موضوعات محدودتر، امکان‌پذیر است. توجه به این نکته در اولویت‌بندی انجام مصاحبه در طرح‌های بزرگ، حائز اهمیت است و می‌توان براساس آن تصمیم گرفت که انجام کدام مصاحبه‌ها از راه دور ضروری است و کدام مصاحبه‌ها را می‌توان به آینده موکول کرد.
• شرایط مصاحبه‌شونده و مصاحبه‌کننده: بیماری کرونا مردم جهان را با مشکلات مالی، روانی و دغدغه‌های متعددی مواجه کرده است. ماندن در قرنطینه موجب شده است تا بسیاری از اشخاص، توانایی پرداخت هزینه‌های اجاره مسکن و تأمین مایحتاج اولیه زندگی را از دست بدهند. آنان با نگرانی‌های ناشی از احتمال فوت عزیزانشان دست و پنجه نرم می‌کنند. بنابراین در چنین شرایطی، دعوت به انجام مصاحبه، موجبات ناراحتی مصاحبه‌شونده را فراهم می‌آورد. گاهی هم ممکن است مصاحبه‌شونده این فرصت را پیدا کند که ضمن ادامه روال مصاحبه، تجربیات شرایط کنونی را نیز بیان کند. در این صورت، انجام مصاحبه مفید و موثر خواهد بود.

بنابراین مصاحبه‌گران بایستی اطمینان حاصل نمایند که مصاحبه‌شوندگان از روند کار آگاهی کامل دارند و قادرند رضایت آگاهانه خودشان را برای شرکت در مصاحبه اعلام نمایند و مصاحبه از راه دور، بهترین گزینه است. همچنین متخصصان تاریخ شفاهی توصیه می‌کنند که ادامه مصاحبه‌های پیشین، چالش‌های کمتری را نسبت به آغاز مصاحبه‌های جدید به‌وجود می‌آورد. در ضمن مصاحبه‌گران بایستی وضعیت خودشان را در این دوران در نظر بگیرند. آنان بایستی برای انجام فعالیت‌های پیش و پس از مصاحبه، نظیر پژوهش، طرح سؤال و جمع‌بندی مطالب فرصت کافی داشته باشند. همین‌طور لازم است پرسنل متخصص، پشتیبانی از مصاحبه‌هایی را که از راه دور انجام می‌شود، بر عهده گیرند.

• اهداف مصاحبه: آیا مصاحبه‌هایی که به روش از راه دور انجام می‌شود، قابلیت آرشیو شدن دارند؟ بدیهی است که یکی از بزرگ‌ترین مسائل مصاحبه به این روش، پائین بودن کیفیت فایل‌های ضبط‌شده است که موجب می‌شود افراد پیاده‌ساز با مشکلات متعددی مواجه شوند. همین‌طور احتمال دارد صدا از وضوح پائینی برخوردار باشد یا نرم‌افزارهای ضبط صدا قابلیت سازگاری با تکنولوژی‌های نوین را نداشته باشند. چنانچه مصاحبه‌های تاریخ شفاهی به‌منظور حفظ و نگه‌داری بلندمدت در آرشیو انجام می‌شود، توجه به این نکته در اتخاذ تصمیم نسبت به انجام مصاحبه از راه دور بسیار مهم است. مدیران طرح‌ها بایستی با آرشیویست‌ها مشورت کنند تا مشخص شود که آیا آنها مصاحبه‌های از راه دور را به‌عنوان یک منبع آرشیوی می‌پذیرند یا این مصاحبه‌ها را فاقد استانداردهای لازم می‌دانند. اگر انجام مصاحبه صرفاً به‌منظور اهداف پژوهشی باشد و نگه‌داری آرشیوی از این منابع مدنظر نباشد، مصاحبه از راه دور، گزینه مناسبی خواهد بود.
• مقیاس زمانی طرح[3]: آیا تمدید اختصاص بودجه تأمین‌شده طرح تاریخ شفاهی امکان‌پذیر است؟ توصیه می‌شود پیش از تصمیم‌گیری به‌منظور انجام مصاحبه از راه دور، با سرمایه‌گذار اصلی طرح یا نخستین پدیدآور مشورت شود. بیشتر موسسات اختصاص بودجه طرح‌های تاریخ شفاهی را به حالت تعویق درآورده‌اند و انجمن تاریخ شفاهی انتظار دارد دانشگاه‌ها نیز نسبت به این امر اقدام نمایند.

ناگفته نماند که این تمهیدات بدان معنا نیست که این نهادها بایستی بودجه اضافی تامین کنند، بلکه با توجه به بودجه تأمین‌شده، بازه‌ زمانی اجرای طرح تغییر داده می‌شود. اگر مدیران طرح از کارکنان آموزش‌دیده تحت مدیریت خودشان به‌منظور انجام مصاحبه استفاده می‌کنند، انجام مصاحبه از راه دور، گزینه مناسبی است. اما اگر مصاحبه‌گران به هر دلیلی آموزش‌های لازم را فرا نگرفته‌اند، توصیه می‌شود که از انجام مصاحبه از راه دور پرهیز شود.

۶. تجهیزات فنی: کدام یک از فناوری‌های انجام مصاحبه از راه دور دسترس‌پذیر است؟ در بخش‌های بعدی به تفصیل به گزینه‌های فنی پرداخته خواهد شد اما نکته مهم این است که بایستی استفاده از این تجهیزات فنی برای مصاحبه‌شونده و مصاحبه‌کننده راحت باشد. اگر طرفین مصاحبه نتوانند به درستی از نرم‌افزارهای ضبط صدا استفاده کنند و با کارکردهای آن آشنا نباشند، انجام مصاحبه از راه دور با مشکلات متعددی روبه‌رو خواهد شد.

[1] Oral historians

[2] Poor audio quality

[3] Project timescales

انجمن تاریخ شفاهی انگلستان[1] به‌عنوان یکی از مؤسسات فعال درزمینه تاریخ شفاهی، استانداردسازی روندِ فعالیت‌ها و فراهم‌آوری بسترِ به‌اشتراک‌گذاری تجربه‌ها در این حوزه را به‌منزله اهداف اصلی فعالیت‌هایش مدِ نظر قرار می‌دهد.[2] این انجمن توصیه‌هایی[3] را در قالب یک راهنما، به‌منظور انجام مصاحبه‌های تاریخ شفاهی از راه دور، در این برهه تاریخی منتشر کرده است.^[4]

راهنمای انجام مصاحبه از راه دور، براساس تجربه‌های گروه تاریخ شفاهی کتابخانه انگلستان و همکاری اعضای انجمن تاریخ شفاهی تهیه شده است. چارلی مورگان[5]، راب پرکز[6]، مری استوارت[7] و کامیل جانستون[8] نویسندگان اصلی این راهنما هستند. راهنمای مذکور به این دلیل در زمان همه‌گیری کرونا تهیه شده است که تمام مصاحبه‌های تاریخ شفاهی رو در رو، به حالت تعلیق درآمده است. درخواست‌های متعدد مبنی بر علاقه‌مندی به انجام مصاحبه از راه دور، انجمن تاریخ شفاهی را برآن داشت تا خلاصه‌ای از موضوعات اخلاقی، حقوقی، روش‌شناختی و فنیِ موردنیاز اشخاص حقیقی و حقوقی را پیش از اقدام به انجام مصاحبه، تدوین نماید.

به‌رغم اینکه گروه نویسندگان راهنمای انجام مصاحبه از راه دور تلاش کرده‌اند تا از صحت اطلاعات مندرج در این راهنما اطمینان حاصل کنند و آن را براساس منابع متعدد و تجربه‌های کاربردی در این زمینه گردآوری نمایند؛ نه نویسندگان و نه کتابخانه انگلستان و انجمن تاریخ شفاهی، مسئولیت حقوقی عواقب ناشی از استفاده از این راهنما را برعهده نمی‌گیرند چون لازم است راهنمای مذکور به‌طور مرتب روزآمد شود و موردِ بازنگری قرار گیرد تا به نتایج مطلوب دست یابد.

راهنمای پیش‌گفته، علاوه بر مقدمه، دارای چهار بخش و پیوست‌های منابع برای مطالعه بیشتر و اصول فنی ضبطِ مصاحبه از راه دور است. در بخش اول فوریت‌های انجام مصاحبه و انواع آن مورد بررسی قرار گرفته است، در بخش دوم نکات مهم در زمان انجام مصاحبه یادآوری شده است، بخش سوم بر ضرورت امضای توافقنامه انجام مصاحبه تاکید دارد و در بخش چهارم، گزینه‌های ضبطِ مصاحبه درج شده است.

[1] Oral history society (OHS)

[2] http://www.ohs.org.uk

[3] Advice on remote oral history interviewing during the Covid-19 pandemic

[4] Version 5 (4 April 2020)

[5] Charlie Morgan

[6] Rob Perks

[7] Mary Stewart

[8] Camille Johnston

موسسه تاریخ شفاهی دانشگاه بایلُر[1] که از پیشگامان مراکز تاریخ شفاهی در جهان است، از سال ۱۹۷۰م. ثبت‌وضبط خاطرات شاهدان عینی در تاریخ معاصر آمریکا را با هدف مستندسازی موضوعات متنوعی در حوزه‌های مردم‌نگاری، حقوق، سیاست، مطالعات زنان و … آغاز کرده است. پس از همه‌گیری کووید ۱۹ در آمریکا، این موسسه با همکاری انجمن تاریخ شفاهی[2]، در تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۲۰م. یک سمینار آنلاین با موضوع «انجام مصاحبه‌های تاریخ شفاهی از راه دور»[3] برگزار کرده است. در سمینار مذکور چالش‌های روش ضبط مصاحبه از راه دور با شرکت متخصصان تاریخ شفاهی به بحث و تبادل نظر گذاشته شد.[4] در ادامه به مهم‌ترین مباحث مطرح‌شده در این سمینار و توصیه‌های ضروری به مصاحبه‌گران پرداخته می‌شود:

• در مصاحبه‌هایی که از جلسه نخست به روش از راه دور انجام می‌شود، مصاحبه‌شوندگان را به‌طور کامل در جریان اهداف مصاحبه تاریخ شفاهی قرار دهید.
• یک جلسه به‌عنوان پیش‌مصاحبه برگزار کنید تا بتوانید بستری را که قرار است برای انجام مصاحبه به‌کار ببرید، مورد آزمایش قرار دهید.
• در جلسه آزمایشی،‌ مصاحبه‌شونده را برای کار با نرم‌افزارها یا قابلیت‌های آنلاین روش انجام مصاحبه راهنمایی کنید. در ضمن کیفیت ضبط صدا و تصویر را بررسی کنید و در مورد به حداقل رساندن سروصدای محیط با راوی تبادل نظر نمایید.
• مصاحبه‌شونده را نسبت به حقوق قانونی‌اش آگاه کنید و فرم توافقنامه انجام مصاحبه را از طریق ارسال فرم یا اسکن آن یا به‌کارگیری امضاء الکترونیکی به تائید وی برسانید.
• لازم است در مورد سایر فرم‌های قانونی همانند نحوه بهره‌برداری از مصاحبه در آینده و اهداء مصاحبه، با راوی صحبت کنید. همچنین در مورد اینکه قرار است مصاحبه به‌صورت آنلاین در دسترس قرار گیرد یا بعدها به صورت کاغذی منتشر شود، از وی اجازه بگیرید.
• مدت زمان هر جلسه از مصاحبه را نسبت به مصاحبه‌های رو در رو کمتر در نظر بگیرید چون انجام مصاحبه به این روش توان و انرژی بیشتری از طرفین مصاحبه (مصاحبه‌شونده و مصاحبه‌کننده) می‌گیرد و احتمالاً با وقفه‌های متعددی روبه‌رو خواهد بود.
• به‌منظور آگاهی از استانداردهای لازم برای حفظ کیفیت منابع حاصل از مصاحبه، با آرشیویست‌ها مشورت کنید و ملاک‌های آنان را مدنظر قرار دهید.
• شایسته است فایل‌های صوتی یا تصویری را پس از هر جلسه مصاحبه در اختیار راوی قرار دهید تا مرور کند و در صورت لزوم، مطالب ناگفته را بیان نماید.
• بلافاصله پس از اتمام هر جلسه نسبت به تهیه نسخه‌های پشتیبان از فایل‌های مصاحبه اقدام نمایید.
• کارشناسان تاریخ شفاهی دانشگاه بایلر و انجمن تاریخ شفاهی آمادگی دارند تا پاسخگوی سوالات علاقه‌مندان در زمینه این روش ضبط باشند.

[1] Baylor University Institute for Oral History.

[2] Oral History Association

[3] Conducting Remote Oral History Interviews Webinar

[4] https://www.oralhistory.org/

«مرکز زندگی عامه وِرمانت»[1] در آمریکا که سازمانی پژوهشی و آموزشی است، در راستای مردم‌نگاری، قوم‌نگاری و مطالعه تجربیات فرهنگی از طریق انجام مصاحبه فعالیت می‌کند. این مرکز مصاحبه‌های متعددی را در زمینه فرهنگ عامه و موضوعات مرتبط با آن ثبت‌وضبط کرده است. مرکز مذکور در دوران همه‌گیری کووید ۱۹ توصیه‌هایی را به‌منظور ضبط مصاحبه از راه دور[2] منتشر کرده است که در ادامه به آن پرداخته می‌شود:

مردم در دورانی که رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی ضروری است، موفق شده‌اند روش‌های جدیدی را برای برقراری ارتباط ار راه دور با اقوام و دوستانشان شناسایی کنند و به‌کار گیرند. مرکز زندگی عامه وِرمانت این توصیه‌ها را تهیه کرده است تا علاقه‌مندان با روش‌های مختلف ضبط مصاحبه از راه دور آشنا شوند. شیوه‌های متعددی برای ضبط مصاحبه از راه دور وجود دارد اما در این راهنما به روش‌هایی توجه شده است که از کارایی بیشتری برخوردارند.

نرم‌افزارهای “Zoom”، “WebEx” و”Skype”  از جمله بسترهای رایج برقراری ارتباط ویدئویی به‌شمار می‌روند. به دلیل اینکه ارتباطات ویدئویی به‌طور مستقیم در این نرم‌افزارها ضبط می‌شوند، نگرانی ناشی از وجود فضای خالی در رایانه یا تلفن همراه به حداقل می‌رسد. بدین طریق می‌توان در طی روز چندین مصاحبه انجام داد و ظرف سی روز آینده نسبت به ذخیره‌سازی آن اقدام کرد.

«سرویس پیاده‌سازی برخط»[3] یکی دیگر از نرم‌افزارهای تعبیه‌شده بر روی تلفن‌های هوشمند[4] است. با بهره‌مندی از آن می‌توانید فایل‌های پیاده‌سازی‌شده ارتباطات ویدئویی را به‌طور رایگان دریافت نمائید. در این روش بایستی مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده هماهنگ با یکدیگر مراحل ضبط مصاحبه را طی کنند تا گفته‌های طرفین به‌طور کامل ضبط شده و پیاده‌سازی گردد. برنامه دیگری[5] که در حال حاضر رایج است و بیشتر توسط روزنامه‌نگاران مورد استفاده قرار می‌گیرد، ضبط تلفنی مصاحبه‌ها با بهره‌مندی از نرم‌افزارهایی است که به‌صورت آفلاین و با پرداخت حق اشتراک (ماهانه یا سالانه) در دسترس قرار می‌گیرد.

علاوه بر این برنامه ضبط صدا در گوگل[6] نیز امکان ضبط و ذخیره‌سازی فایل‌های صوتی را به‌طور رایگان در اختیار کاربران قرار داده است. لازم است یک حساب کاربری در گوگل داشته باشید تا بتوانید به‌راحتی نسبت به ضبط مصاحبه‌ها اقدام کنید. در ضمن “Zencastr” که سیستم ضبط صوت مبتنی بر وب است، مصاحبه‌گران را قادر می‌سازد تا با استفاده از تلفن‌های همراه معمولی- نه هوشمند- و رایانه، مصاحبه انجام دهند. تماس‌های صوتی به‌طور مستقیم در برنامه ضبط می‌شود و می‌توان فایل‌ها را ظرف مدت یک ماه پس از انجام مصاحبه، در رایانه ذخیره کرد.

در انتها به نکاتی اشاره می‌شود که شایسته است مصاحبه‌کنندگان در مصاحبه از راه دور موردتوجه قرار دهند:

• پیش از شروع مصاحبه در مورد روش ضبط مصاحبه با مصاحبه‌شونده مشورت کنید.
• به سخنان راوی به دقت گوش فرا دهید و رشته کلام وی را قطع نکنید.
• سعی کنید با تائید سخنان مصاحبه‌شونده وی را به ادامه مصاحبه مشتاق نمائید.
• بر آنچه می‌شنوید تامل کنید و سوالاتی مرتبط با موضوع بحث بپرسید و یک‌باره فضای گفت‌وگو را تغییر ندهید.
• به سکوت‌های ایجادشده در مصاحبه توجه کنید و تا زمانی که ذهن مصاحبه‌شونده از موضوع قبلی رها نشده است، مبحث جدیدی را آغاز نکنید.
• فرم توافقنامه انجام مصاحبه را به هر طریق ممکن، به امضاء مصاحبه‌شونده برسانید.

[1]http://www.vermontfolklifecenter.org

[2] Recording Interviews Remotely

[3] Online transcription Service

[4] IPhone

[5] Tape A call Pro

[6] Google Voice